جامعه انسانی به رابطه طولی پیروی و هدایتپذیری از یک سو و رهبری و راهنمایی از سوی دیگر نیاز دارد و این همه، نیازمند پرورش و آموزش و ارتباط علمی است.
پیوندها، آوندهایی لطیف برای تقویت درخت تناور جامعهاند و نشاط جامعه انسانی، در گرو همین پیوندهاست که از پیوستگی دو همسر تا همبستگی دو ملت را در بر میگیرد. آنچه به پیدایی و مانایی این پیوندها کمک میکند، تکیه کردن به سرمایه و داشتههای مشترک انسانی است که ریشه در سرشت پاک انسان دارند و بر پایه خرد فردی و جمعی بنا شده و از سوی ادیان الهی تقویت شدهاند، سرمایههایی مانند: مدارای خردمندانه، همراهی و نرمی، بردباری و عفو و گذشت و خیرخواهی و راهنمایی یکدیگر.
ما انسانها میتوانیم با همیاری، همکاری، همدلی، خیرخواهی، نیکوکاری و ایثار تا قله والایی بر آیین و سر به آسمان کرامت بساییم. اسلام به عنوان برترین دین جهانی، و قرآن به عنوان آخرین کتاب آسمانی، بر این همه تأکید کرده است.
این کتاب از عناوینی چون «مفهوم و زمینه روابط اجتماعی، گستره ارتباط اجتماعی، قرآن و روابط اجتماعی، عبادتهای اجتماعی اسلام، آثار روابط اجتماعی و اصول حاکم بر روابط اجتماعی» گردآوری شده است.
روابط اجتماعی از نگاه قرآن در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته و آمده است: «روابط اجتماعی به معنای پوششدهنده همه کردارهای اجتماعی، همانگونه که از شخصیت و اراده فردی یک یک اعضای جامعه تأثیر میپذیرد، از جهانبینی و نگرش و بینش کلی حاکم بر آن جامعه نیز متأثر است. عمل ارادی انسان نیز از باورها، شناختها و گرایشهای او سرچشمه میگیرد، که در جامعه دینی، از آموزههای اصلی آن دین برخاسته است. پس به گونهای ساده میتوان تأثیر مستقیم باورهای دینی را در روابط اجتماعی مشاهده کرد».
نویسنده یکی از اصول حاکم بر روابط اجتماعی را اصل کاستن از نامهربانی میداند و در این رابطه مینویسد: «آنچه مهمتر است، تصویر ذهنی ما از نامهربانی است. ما، کسی را که همیشه میخندد و ما را تأیید میکند و هیچ مخالفتی از خود نشان نمیدهد، یار مهربان میدانیم و آن دیگری را که گاهگاه، روی ترش میکند و مخالفتی نشان میدهد و خردهای میگیرد، یار نامهربان میخوانیم. اما این پندار، پردهای بر حقیقت و مانعی برای شناخت است.
از دیگر موضوعاتی که این کتاب به آنها پرداخته: «همیاری اجتماعی، همدردی و ایثار، همراهی؛ مدارا و نرمی، احسان، حلم و بردباری، عفو و گذشت، خیرخواهی و راهنمایی، همنشینی، همسخنی، پیروی و فرمانپذیری، ارتباط علمی و همسرداری» است.
در این کتاب در رابطه با عفو و گذشت میخوانیم: «عفو زیبا، رابطه زیبای گذشته را دوباره جان میبخشد و لب فروبستن از سرزنش و نکوهش، دیده عفوشونده را میگشاید و شخصیت عفوکننده را در نظر عفوشونده بزرگ و دوستداشتنی میکند و به فرموده پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآله: عفو بر عزت فرد میافزاید، پس، از یکدیگر گذشت کنید تا خداوند شما را عزت بخشد.»