حدیث، دومین سند دین است كه پس از قرآن، بیشترین سهم را در شناختن و شناساندن اسلام و شكل گیرى و بالندگى علوم اسلامى داشته است. حدیث، میراث ماندگار معصومان علیهم السلام است كه به شرح و تفسیر قرآن و تبیین دین مى پردازد.
پیشوایان معصوم علیهم السلام، مسلمانان را به فراگیرى و فهم حدیث و مذاكره و نشر آن، ترغیب بسیار كرده اند و همین امر، از ابتدا تاكنون، سبب رونق این دانش بوده است.
تلاش عالمان، محدثان و حافظان حدیث و سنت در طول تاریخ اسلام، ستودنى است. آن بزرگواران از ثبت و ضبط حدیث آغاز كردند و با ترجمه، شرح، تعلیق، جامع نویسى و گردآورى احادیث، حراست از این مجموعه را ادامه دادند . این تلاش، امروزه با تصحیح كتب حدیث، معجم نویسى، مسندنویسى، گزیده نویسى، واحد سازى مجموعه ها و ایجاد بانك هاى اطلاعات حدیثى ادامه یافته است كه بحمداللّه رشد و بالندگى شایسته اى دارد و تلاش هاى والاى پیشینیان را روشنتر مى نمایاند.
در حوزه علوم حدیث و دانش هاى وابسته به آن، رشته هاى متعددى چون رجال، درایه، تاریخ حدیث، مصطلحات حدیث، فقه الحدیث، غریب الحدیث و... شكل گرفت و بدین سان، ابعاد بهره ورى از آن مجموعه گرانسنگ، استوارتر و گسترده تر گشت. تلاش هاى انجام شده و به ثمر رسیده، به راستى بسیار است كه باید بدان بالید و آن را پاس داشت. با این همه، باب پژوهش در این حوزه همچنان گشوده است و گِرِه ها و دشوارى ها نه تنها یكسره از میان نرفته، بلكه به لحاظ شرایط ویژه فرهنگى و اجتماعى اى كه جامعه اسلامى دارد، افزون نیز شده است.
به جرئت مى توان گفت كه بسیارى از پرسش ها درباره اسلام، به حدیث و سنت برمى گردد. بررسى این پرسش ها و دستیابى به قواعدى روشن در فهم حدیث، كارى ضرورى است. عرضه مدوّن و سامان یافته علوم حدیث، قواعد رجالى و فقه الحدیث در عصر گسترش دانش ها بایسته اى دیگر است . مطالعه جدى درباره احادیث مجعول و ارائه طُرُق روشن در شناسایى آنها، جاى تردید ندارد. بررسى احادیث متعارض و یافتن راه هاى معقول جهت حل تعارض نیز كارى برجاى مانده است. تفكیك و رده بندى محتوایى احادیث و یافتن شیوه ها و قواعد مناسب آن، ضرورت دیگرى است؛ زیرا حدیثى كه در زمینه معارف به ما رسیده، با آنچه به احكام فقهى مربوط است و یا آنچه به بیان آداب و رسوم اختصاص دارد، یكسان فهم نمى شود و قواعد برداشت از آنها هم یكى نیست. به بیان دیگر، كشف و شناساندن قواعد عام و خاص فهم حدیث، نیازى است بس مبرم.
نقد و بررسى كتب حدیث و بیان سبك و روش محدثان، امرى است كه اندكى مورد توجه پژوهشگران اهل سنت قرار گرفته و نیازمند تداوم و تكمیل است. در كنار این امور، معرفى محدثان و شخصیت هاى حدیثى و خدمات ارزنده آنان به حدیث، احیاى متون كهن و نسخ خطى، شرح احادیث مشكل و... از دیگر كارهاى بایسته است.
