اثر حاضر، روشنگری‌های چهارده‌گانه‌ای را بیان می‌کند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود: کشف مفاد ظاهری و مدلول استعمالی کلمات و جملات آیات؛ کشف مراد جدی از کلمات و جملات آیات؛ کشف سبب و شأن نزول آیات؛ کشف فضا و جوّ نزول آیات؛ کشف چگونگی و چرایی چینش آیات و سور؛ کشف مصادیق و برابرهای بیرونی آیات؛ کشف بطون ولایه‌های درونی آیات؛ کشف پیام‌های فکری و عقیدتی آیات و سور و... .
در ادامه دوگونه تفسیر ترتیبی و موضوعی بررسی می‌شود و در پایان به قلمرو و تفسیر موضوعی پای می‌گذارد. همچنین ادلّه و شبهات تفسیر موضوعی به همراه نقد عالمانه آن‌ها بیان می‌شود.
